Vi tilrår at du alltid nyttar siste versjon av nettlesaren din.
logo St. Olavs hospital

Diagnose

Hjerteinfarkt

Hjerteinfarkt skyldes at en blodpropp helt eller delvis tetter til en av kransårene i hjertet ditt. Kransårene er de blodårene som forsyner hjertemuskelen med oksygenrikt blod. Blir en eller flere av kransårene tette, vil det ofte gi symptomer i form av sterke brystsmerter. Tilstanden er alvorlig og det er derfor viktig at du kommer raskt til sykehuset for behandling.

Hjerteinfarkt forårsakes av en blodpropp som dannes i en av hjertets blodårer. Tilstanden er alvorlig og det er viktig å komme raskt til sykehus.

Les mer på helsenorge.no

Hjertet er en muskel som sørger for at alle kroppens organer får oksygenrikt blod. Hjertet selv trenger også oksygen for å fungere, og får dette gjennom kransårene (blodårene i hjertet) som ligger utenpå hjertet.

Hjerteinfarkt oppstår på grunn av fettavleiringer i hjertets kransårer. Vi kaller prosessen aterosklerose eller åreforkalkning. De fleste får slike fettavleiringer i større eller mindre grad med økende alder, men noen er mer utsatt enn andre.

Illustrasjon av hjertets anatomi.


Faktorer som kan fremskynde åreforkalkningsprosessen er røyking, høyt blodtrykk, høyt kolesterol, fysisk inaktivitet, dårlig kosthold og diabetes. I tillegg kommer faktorer som du ikke kan påvirke, slik som arv, kjønn og alder.

Når en blodpropp stopper forsyningen av blod til hjertemuskulaturen, oppstår et hjerteinfarkt. Det aktuelle området av hjertemuskelen dør og det dannes arrvev. Er hjerteinfarktet større vil hjertets pumpeevne bli redusert.


Symptomer

Klemmende smerter sentralt i brystet er et typisk symptom på hjerteinfarkt. Smertene kan stråle ut i venstre arm, ut i begge armer, til mellom skulderbladene, opp mot hals, nakke og kjeve eller til øverste del av mage. Andre symptomer på hjerteinfarkt kan være kvalme, oppkast, kaldsvette og tung pust. Diffuse symptomer som slitenhet forekommer også. Graden av smerte er uavhengig av infarktets størrelse. Hos noen kan et infarkt oppstå helt uten smerter («stumme infarkt»).

Et hjerteinfarkt kan oppstå uten forvarsler. Ved hjerteinfarkt er det svært viktig å komme raskest mulig til behandling for å unngå eller begrense skaden på hjertemuskelen.

Utgreiing

Har du symptom som gir mistanke om hjarteinfarkt skal du kontakte lege. Legen når du via 113, legevakta eller fastlegen din.

Ved mistanke om hjarteinfarkt tek ambulansepersonell EKG av deg. Resultatet blir vurdert av lege.

Ved framkomst på sjukehuset blir EKG vurdert, blodprøver tekne, hjartet undersøkt med ultralyd og kransårane undersøkt med koronar angiografi.

EKG
Ultralyd av hjertet
Koronar angiografi og/eller utblokking av kransårer (PCI)

Behandling

Den akutte behandlinga av eit hjarteinfarkt avheng av storleiken på hjarteinfarktet.

Er det ei større kransåre som har gått tett, slik at blodtilførselen til delar av hjartemuskelen stoppar opp, ser vi det på EKG-undersøkinga. Dersom det er tilfellet, må vi opne den tette åra så fort som mogleg.

Har du lang reisetid til sjukehus med moglegheit for utblokking av kransåra (PCI), kan ambulansepersonell eller lege behandle infarktet med eit medikament som løyser opp blodproppen. Dette kallar vi trombolyse. Du blir deretter transportert til «PCI»-sjukehus. Om reisetida er kort til «PCI»-sjukehus, blir du køyrd direkte dit (med ambulansebil eller helikopter) for opning av åra ved hjelp av utblokking.

Er kransåra i hjartet delvis tett, og hjartemuskelen framleis får blodtilførsel, kan vi stabilisere deg ved hjelp av medikament, før vi undersøkjer kransårane med koronar angiografi eller CT av hjartet. Om desse undersøkingane avdekkjer sjukdom i kransårane, har vi ulike behandlingsformer:

Medikamentell behandling

Undersøkinga kan vise at det ikkje er nødvendig med noka spesiell behandling utover medikamentell behandling.

Utblokking (PCI)

Utblokking av eitt eller fleire tette/tronge parti i kransårene. Dette blir utført i same prosedyre som koronar angiografi.

Hjarteoperasjon (by-pass operasjon)

Kan tilbydast dersom det ikkje ligg til rette for utblokking av dei tronge partia i kransårene.

Førebyggjande behandling

Førebyggjande behandling etter hjarteinfarktet tek sikte på å hindre nye hjarteinfarkt. Då er det livsstilsendring, saman med medikament, som gjeld. Med livsstilsendring meiner vi til dømes auka fysisk aktivitet, hjartevennleg kosthald og røykjeslutt.

For å førebyggje nye hjarteinfarkt er det viktig med blodfortynnande og kolesterolsenkande medisinar. I tillegg kan vil du få medikament som vernar hjartemuskulaturen mot skaden som kan ha oppstått.

Koronar angiografi og/eller utblokking av kransårer (PCI)
Koronarkirurgi

Oppfølging

Kva oppfølging du får etter eit hjarteinfarkt avheng av tilstanden din og kva behandling du har fått. Det er viktig at du tek medisinane som føreskrive, og har jamleg kontroll hos fastlege og/eller poliklinikk, avhengig av kva du blir informert om.

Det er også viktig med gode levevanar: røykjeslutt, sunt kosthald, avgrensa alkoholinntak, vektreduksjon, redusere stress, og dessutan å vere i fysisk aktivitet.

Medisinar etter gjennomgått hjarteinfarkt

Etter å ha gått gjennom eit hjarteinfarkt, skal du bruke førebyggjande medisinar. Desse medisinane bidreg til å redusere risiko for forverring av hjartesjukdommen din. Nokre av medisinane skal du truleg bruke livet ut, andre for ein kortare periode.

 

Dersom du har fått påvist hjarteinfarkt er det vanleg å bruke blodfortynnande medisinar som verkar på blodplatene, også kalla blodplatehemmere. Blodplater er små celler som får blodet til å klistre seg saman (koagulere), og bidreg mellom anna til å stanse blødingar.

Det finst fleire typar blodfortynnande medisinar. Felles for alle blodfortynnande medisinar er at dei reduserer risikoen for danning av blodproppar, ved å redusere evna blodplatene har til å klistre seg saman (koagulere).

Etter eit hjarteinfarkt er det vanleg å bruke to typar blodfortynnande medisinar samtidig i inntil 12 månadar etter infarktet. I tillegg til Acetylsalisylsyre blir du behandla med ein av dei andre blodfortynnande medisinane som vi har ramsa opp under her. Legen din bestemmer kva type du skal ha, og kor lenge du skal bruke denne. Deretter skal du (som oftast) ta ein av dei blodfortynnande medisinane resten av livet.

Acetylsalisylsyre (preparatnamn: Albyl-E ®eller Acetylsalisylsyre®

Acetylsalisylsyre blir brukt som livslang førebyggjande behandling mot blodpropp.

Korleis bør du ta acetylsalisylsyre

Acetylsalisylsyre skal du ta til same tid kvar dag. Du bør helst ta tabletten utan mat og svelgje han heil saman med eitt glas vatn. Tabletten skal du helst svelgje heil, ikkje dele han eller tyggje han, då han kan irritere mageslimhinna. Dersom du har svelgjevanskar kan du om nødvendig knuse tabletten.

Dersom du har gløymt å ta tabletten

Dersom du gløymer den daglege dosen til fast tid, skal du ta acetylsalisylsyre når du kjem på det. Dersom du gløymer dosen ein heil dag skal du halde fram med å ta acetylsalisylsyre til vanleg tid neste dag. Du skal ikkje ta dobbel dose som erstatning for ein gløymd dose.

Klopidogrel (Preparatnamn: Plavix® eller Clopidogrel®)

Korleis bør du ta klopidogrel

Éin tablett dagleg til same tid kvar dag. Denne kan du ta med eller utan mat.

Dersom du har gløymt å ta tabletten

Dersom du oppdagar at du har gløymt å ta tabletten innan 12 timar etter normalt doseringstidspunkt, bør du ta tabletten straks. Neste tablett tek du til normal tid. Dersom du oppdagar at du har gløymt å ta tabletten 12 timar eller meir etter normal doseringstidspunkt, tek du ikkje den gløymde tabletten, og neste tablett tek du til vanleg tid. Du skal ikkje ta dobbel dose som erstatning for ein gløymd dose.

Tikagrelor (preparatnamn: Brilique ®)

Korleis bør du ta ticagrelor

Éin tablett morgon og ein om kvelden, til same tid kvar dag. Tabletten kan du ta med eller utan mat.

Dersom du har gløymt å ta tabletten

Har du gløymt ein tablett, skal du ta neste tablett til vanleg tid. Du må ikkje ta ein dobbelt dose som erstatning for ein gløymd tablett.

Prasugrel (preparatnamn: Efient®)

Korleis bør du ta prasugrel

Éin tablett dagleg til same tid kvar dag. Tabletten kan du ta med eller utan mat.

Dersom du har gløymt å ta tabletten

Dersom du går glipp av den daglege dosen til fast tid, skal du ta tabletten når du kjem på det. Dersom du gløymer dosen ein heil dag skal du halde fram med å ta tabletten til vanleg tid neste dag. Du skal ikkje ta dobbel dose som erstatning for ein gløymd dose.

Blodfortynnande medisinar kan forårsake halsbrann og magesår. Ettersom blodet koagulerer mindre under behandling med blodfortynnande medisinar, kan det gi auka risiko for bløding. Du kan derfor oppleve at det kan ta litt lengre tid før du sluttar å blø dersom du får eit sår, og at du lettare kan få blåmerke i huda eller blø frå tannkjøttet ved tannpuss. Dersom du opplever bløding eller andre plagsame biverknader må du ikkje stoppe å ta medisinane dine utan å diskuterer  det med legen din. Legen kan då redusere på dosen eller byte til ein annan medisin.

Når du skal til tannlege må du alltid seie frå om at du bruker blodfortynnande medisinar. Dette er også viktig dersom du skal til operasjonar (også små inngrep) og undersøkingar som inneber stikk.

Kolesterol er eit samleomgrep på feittstoff i blodet. Vi deler dei ofte inn i «det gode kolesterolet (HDL) og «det dårlege kolesterolet» (LDL). Høgt LDL-kolesterol blir assosiert med auka risiko for utvikling og/eller forverring av hjarte-karsjukdom. Etter eit hjarteinfarkt er kolesterolsenkande behandling viktig for å redusere risikoen for at du får nye hjarteinfarkt.

Vi har fleire typar kolesterolsenkande medisinar. Den mest brukte er ei gruppe kalla statinar. Statinar bidreg til å redusere mengda LDL-kolesterol i blodet, og vil på den måten bidra til å minske risikoen for hjarteinfarkt.

Statinar omfattar fleire verkestoff. Atorvastatin (Lipitor®) er det vanlegaste kolesterolsenkande medikamentet som blir brukt etter eit hjarteinfarkt. Andre kolesterolsenkande medisinar er Simvastatin (Zocor®), Pravastatin (Pravachol®) og Rosuvastatin (Crestor®).

Medisinane finst i ulike styrkar, og legen din vel kva type/styrke du har behov for.

Korleis bør du ta tablettane

Atorvastatin og Rosuvastatin kan du ta når som helst på dagen. Simvastatin og Pravastatin er tilrådd å ta på kvelden.

Generelt sett skal du ta tablettane til same tid kvar dag. Du kan ta dei med eller utan mat, men unngå samtidig inntak av grapefrukt og grapefruktjus.

Dersom du har gløymt å ta tabletten

Har du gløymt ein tablett, skal du ta neste tablett til vanleg tid. Du skal ikkje ta dobbel dose som erstatning for ein gløymd dose.

Som alle legemiddel kan kolesterolsenkande medisin gi biverknader, men ikkje alle får det.

Kolesterolsenkande medisinar er godt tolerert hos dei fleste. Eventuelle biverknader opptrer som oftast i starten av behandlinga, og minkar normalt nokre veker etter behandlingsoppstart.

Dei vanlegaste biverknadene er diffuse muskelsmerter, diaré, forstopping, kvalme og halsbrann. Dersom du opplever plagsame biverknader, må du ikkje stoppe å ta medisinane dine utan å diskutere det med lege. Legen kan då redusere på dosen eller byte til ein annan medisin.



Kontakt

Artikler

    Kurs

    • Hjertekurs
      Hjertekurset er et tilbud til deg som nylig har fått påvist hjertesykdom. Det vil si hjerteinfarkt, angina pectoris og fått blokket/stentet kransåre (PCI-behandling) eller har gjennomgått åpen hjertekirurgi (by-pass eller hjerteklaffeoperasjon).
      Hjertekurs
      Alltid tilgjengelig
    • Hjertesykdom. Lærings- og mestringskurs
      To dagers pasientopplæring for deg som har hjertesykdom. Pårørende er velkomne til å delta.
      Hjertesykdom. Lærings- og mestringskurs
      Dato kommer